Thiên nhiên, kiến trúc và con người

Thiên nhiên thì bao giờ cũng đẹp mà kiến trúc của loài người thì không phải lúc nào cũng thế. Thiên nhiên luôn chứa đựng trong nó sự đa dạng, phong phú và khả năng sáng tạo đến vô cùng, vô tận mà bộ óc của những người giỏi nhất cũng không thể tưởng tượng hết hay sáng chế được cái gì hơn thế. Tất cả những gì mà chúng ta làm được cho đến nay vẫn chỉ là những căn nhà vuông vắn, với một vài đường viền trang trí, hay một cái mái tròn tròn mang một cái đầu hồi ba góc.... kể cả các lăng tẩm hay đền đài kỷ niệm kỳ vĩ, lớn lao và phức tạp nhất cũng không thể sánh được với vẻ tinh xảo, đa dạng và kỳ bí mà thiên nhiên ban tặng.

Nhưng con người là sinh vật duy nhất trên trái đất đã ý thức được điều này và sớm biết cách sử dụng thiên nhiên, lợi dụng thiên nhiên để tô điểm thêm cho các hoạt động sáng tạo của mình. Song khác với hội họa, khi đối diện với thiên nhiên người hoạ sỹ chỉ gạn lọc lấy những nét đặc sắc nhất của thiên nhiên qua cái nhìn thẩm mỹ và rung cảm nghệ thuật của họ trong từng khoảng khắc nào đấy, còn với kiến trúc, công việc sáng tạo lại khác hẳn. Kiến trúc không thể chỉ là một cố gắng để bắt trước, sao chép và chụp lại thiên nhiên. Người kiến trúc sư không thể chỉ biết gạn lọc lấy cái ưu đãi của thiên nhiên mà tước bỏ hay quên đi được cái tai ương của trời đất. Bất cứ công trình kiến trúc nào bao giờ cũng được cất dựng lên ngay giữa nắng, mưa, gió, bão khắc nghiệt, đòi hỏi người thiết kế phải biết cách vận dụng những ưu đãi sẵn có trong trời đất để không những khắc phục được những tai ương bản chất của thiên nhiên, mà còn tạo ra được một không gian cư trú có thể đáp ứng một cách tốt nhất các yêu cầu đang ngày một phong phú của con người.

Trong quá khứ, nhiệm vụ đầu tiên và tiên quyết của kiến trúc bao giờ cũng chỉ là chồng chất gạch đá và vôi vữa vào nhau thế nào để cho con người có nơi cư trú, tránh được mưa, gió và thú dữ một cách an toàn. Nguyên tắc thứ nhất của nó trong thiết kế là lợi ích, mà cho đến tận ngày nay dường như nguyên tắc này vẫn không mấy thay đổi. Cho nên vì quá thực dụng, quá nhấn mạnh đến lợi ích mà tại hầu hết các thành phố, các đô thị hiện đại của chúng ta đang xuất hiện ngày một nhiều thêm những dáng vẻ khô khan và nhàm chán của các nhà máy xí nghiệp, vẻ đơn điệu và buồn tẻ của rất nhiều các bến tàu, nhà ga, sự lạnh lùng thiếu cảm xúc của đa số các đường phố thẳng băng, ồn ào và bụi bặm cùng vô khối những hình hộp bê tông sừng sững vô cảm... Vì quá ỷ lại vào kỹ thụât hiện đại, vì đặt lợi ích lên trên hết, mà người ta bắt chấp cả thời tiết, khí hậu và bỏ qua cả những nguyên tắc thẩm mỹ tối thiểu khiến nhiều dự án ngay cả việc lợp mái cho công trình cũng bị xem là xa xỉ. Đây đó họ bắt đầu ngợi ca cái vẻ đẹp vô song của những ngôi nhà chọc trời, đồ sộ bên trời Tây. Song cái đẹp của nó chỉ có thể là cái đẹp của tiền bạc và kỹ nghệ cao. Nó đẹp vì nó làm người ta nghĩ đến vàng, nghĩ đến cái mãnh lực của đồng tiền, mang dấu ấn đậm nét, biểu trưng cho tinh thần của thời đại kỹ nghệ. Những ngôi nhà dạng này đang xuất hiện ngày một nhiều, chúng chen lấn, xô đảy và chiếm nốt những không gian trống ít ỏi còn lại trong thành phố, khiến đời sống trong các đô thị ngày càng trở nên ngột ngạt và căng thẳng. Các công dân đô thị luôn cảm thấy cần xả bớt, trút bỏ, mong mỏi đến những ngày nghỉ cuối tuần để đi về đồng quê, để được thoát ly hẳn với đời sống đô thị vốn đã trở nên quá chật chội. Vì thế mới có cái cảnh ngược đời, người ở tỉnh, ở quê thì cố gom góp tiền bạc để ra sống ở thành phố, còn người ở thành phố lại tích cóp tiền của để về quê nghỉ mát.

Một ngôi nhà trong thành phố tự bản thân nó không phải là một vật thể riêng rẽ, nó gắn bó với môi cảnh xung quanh, phản ánh một lối sống có khi là văn hoá của cả một cộng đồng, vì thế nhà cửa có thể làm thay đổi bộ mặt đô thị của chúng ta rất tế nhị. Trong kiến trúc truyền thống bao giờ chúng ta cũng thấy những cố gắng để giảm bớt các đường thẳng bằng việc sử dụng rất nhiều các đường cong. Chính chúng đã phát động trí tưởng tượng trong ta khi gợi ra hình thù của thiên nhiên với cây cỏ, thú vật, khiến cho công trình hoà mình được với cảnh quan thiên nhiên một cách dễ dàng. Và trong cái đẹp của thiên nhiên với cây cỏ, núi sông hình thế, không phải chúng ta chỉ thấy một vẻ đẹp tĩnh chỉ mà nó luôn biểu lộ một vẻ đẹp chuyển động. Chúng ta ưu thích một đường cong, không vì nó cong mà vì nó là một động tác quét mạnh tạo nét sinh động và một đường Hyperbol thì ưu nhìn hơn một đường tròn. Tất cả đều dẫn đến các hình ảnh giàu tính khái quát và mang đậm tính biểu tượng, nó nhóm lên ngọn lửa tổng hợp trong ta và đưa ta vào một lĩnh vực của tư tưởng không lời. Nhìn vào nhà ở ta thấy, một cái mái không chỉ đơn thuần là để che nắng, che mưa, mà nó còn là một cái gì liên quan tới quan niệm về tổ ấm gia đình. Một cái cửa không phải chỉ là một lỗ hổng để chui ra chui vào, mà nó còn là cái “chìa khoá” để dẫn ta vào cái bí ẩn của đời sống. Dù sao thì gõ cửa một ngôi nhà sỉn màu với gõ vào một cái cổng có sơn thếp thì cũng cho ta những cảm xúc rất khác nhau. Vậy làm sao để gạch vữa sống động, làm sao để nói lên cái đẹp, làm sao cho nghệ thuật tìm thấy chỗ đứng, tìm thấy đất sống của mình, nơi nó có thể tự do cất cao giọng hát với đày đủ âm sắc trầm bổng của nó. Làm thế nào để mọi người thấy được và nhìn nhận kiến trúc không chỉ là kỹ nghệ xây cất mà nó còn là nghệ thuật xây cất. Làm thế nào ta cho nó – công trình kiến trúc – một linh hồn và khiến nó nói lên được một điều gì đó với tất cả chúng ta.

Trong quá khứ, để tạo dựng nếp nhà dân tộc, ông cha ta đã không ngừng tìm tòi những cách thức để làm chủ thiên nhiên, với cả những ưu đãi cùng biết bao tai ương mà trời đất vẫn không ngừng bày đặt. Vận dụng những ưu đãi sẵn có trong trời đất để khắc phục những tai ương bản chất của thiên nhiên, để nhấn nhá, điểm xuyết cho công trình kiến trúc.... Đó chính là cái bí quyết của tổ tiên chúng ta trong việc tạo dựng nếp nhà dân tộc – nơi tập trung và hiện hữu một không gian cư trú, một không gian kiến trúc, một không gian nhân tạo đáp ứng được những nhu cầu sinh lý và tâm lý, thể chất và tâm hồn vốn dĩ rất nhạy cảm của con người Việt Nam. Cái yếu tố quan trọng nhất và bao giờ cũng vậy, đó là vẻ hài hoà thiết yếu của công trình kiến trúc với cảnh quan thiên nhiên và môi trường bao quanh nó. Vì xét theo một nghĩa nào đó, cái khuy nạm nhiều khi lại quan trọng hơn là viên ngọc. Vậy nên công trình kiến trúc nào dù tự bản thân nó hoàn hảo nhưng lại không phù hợp với cảnh quan xung quanh thì chỉ làm chướng mắt ta vì cái vẻ lạc điệu, hung hãn, táo tợn và vô duyên của nó. Kiến trúc đẹp nhất là thứ kiến trúc lẫn vào phong cảnh thiên nhiên và làm một khối với nó, thuộc hẳn về nó. Nguyên tắc này chẳng đã hướng dẫn mọi hình thức kiến trúc truyền thống Việt Nam từ xa xưa đó sao. Từ cái cầu cong cong cho đến ngôi chùa, cái miếu, hay cái thuỷ tạ nho nhỏ bên một cái hồ.... Đường nét của nó phải êm dịu chứ không được cưỡng ép. Mái của nó phải lặng lẽ nấp dưới bóng cây và cành cây phải mềm mại nhẹ nhàng lả lướt phía trước hiên...v.v. Thế nên cái mái dốc trong ngôi nhà truyền thống của chúng ta mang nhiều nét đặc trưng là ở chỗ nó không bao giờ hò hét hay trỏ tay lên trời. Nó chỉ tỏ vẻ hiền hoà và khiêm tốn cúi đầu trước trời xanh. Nó biểu hiện sự bao bọc, che chở để ấp ủ một đời sống bình dị phía dưới, đồng thời ám thị một chút gì đó khiêm cung, kín đáo che đậy nơi cha ông ta trú ngụ. Con người Việt Nam là vậy, cha ông ta là vậy rất giản dị và khiêm tốn. Họ đã ý niệm và thấm đẫm các giá trị này để chuyển tải nó vào trong kiến trúc, vào trong nếp nhà của dân tộc bằng những nét thể hiện cũng rất giản dị và khiêm tốn mà đâu phải chỉ vì vật liệu xây dựng sơ sài, cái chính là do trong tâm thức dân tộc vốn dĩ đã không chấp nhận cái hào nhoáng, khoa trương. Bởi đã ưa thích thông thoáng, thanh dịu khi quan hệ với tự nhiên, lại rất yêu chuộng cái giản dị, khiêm tốn trong quan hệ xã hội, tâm hồn Việt Nam rất kỵ những gì u uất, nặng nề hay phô trương, loè loẹt.

Vậy nên để nhận thức rõ rệt những gì là tiêu biểu trong cốt cách dân tộc của nền kiến trúc cổ truyền Việt Nam. Để xây dựng được những công trình kiến trúc hiện đại giàu bản sắc, nơi có sự giao hoà tuyệt đối giữa ba chủ thể thiên nhiên - kiến trúc và con người. Trong nghiên cứu thiết kế chúng ta không thể không bắt đầu xuất phát từ thiên nhiên của đất nước và tâm hồn của con người Việt Nam. Chính là thiên nhiên của đất nước, và hơn nữa, chính là tâm hồn của con người Việt Nam, sẽ giúp chúng ta đi vào cái bí quyết cổ truyền của nền kiến trúc dân tộc. Ngoài kia thiên nhiên, trời đất vẫn đang hào phóng gọi mời, và có còn thứ kiến trúc nào đáng mơ ước hơn là thứ kiến trúc mà khi nhìn vào đó chúng ta không cảm thấy đâu là thiên nhiên chấm dứt và đâu là nghệ thuật bắt đầu.

Nature is always beautiful architecture of the human race is not always so. Nature is always contained in its diversity, richness and creativity to infinity, endless brains of the best people can not imagine all patent or something more. Everything that we do is so far just a square house, with a few decorative border, or a round dome with a three-cornered gable .... including the tombs or temples magnificent monuments, the great and most complex can not compare to seem sophisticated, diverse and mysterious natural gift.

But humans are the only creatures on earth were aware of this and soon learned how to use natural, natural advantage to embellish their creative activities. But other than painting, the face of nature artist just clarify for the character of the nature through aesthetic look and vibe of their art in every certain moment, and with architecture , creative work is different. Architecture can not just be an attempt to imitate, copy and capture nature. The architect can not only get the invaluable natural preferences of deprived or to forget the woes of the heavens and the earth. Any buildings always be stored up in the middle of the sun, rain, wind, severe storms, requires the designer to know how to manipulate the incentives available in the heavens and the earth to not only overcome the natural disaster of nature, but also create a space residents can best meet the requirements is becoming a rich man.

In the past, the first and the first task of architecture is always piling up bricks and mortar together how to let human habitat, avoid rain, wind and predators safely Full. The first principle in its design is of interest, which to this day seems this principle has not changed. So too pragmatic, too much emphasis on the benefits that in most cities, our modern cities are appearing more and more dry and boring look of the factories , seem monotonous and boring a lot of the docks, terminals, cold lack of emotion of the majority of straight streets, noisy and dusty with plenty of the horns concrete boxes anesthesia. .. Since the dependence on modern technology, for the benefit above all, that people regardless of the weather, climate and ignore the aesthetic principle at least that many roofing projects even for works were considered a luxury. Here and there they began to praise the unparalleled beauty of the massive skyscrapers, the West. But the beauty of it just may be the beauty of money and high-tech. It's nice because it makes people think of gold, think of the power of money, marked in bold, represents the spirit of the industrial age. The houses of this type are appearing more and more, they jostled, shoved and account notes that little space left in the city, making life in the urban areas is becoming increasingly oppressive and stressful. The urban population will always feel relieved, let go, expect the weekend to go to the countryside, to escape the ideals of urban life which had become too cramped. Hence the paradoxical situation in the province, in the countryside, trying to gather the money to live in the city, while people in the city to accumulate money to go home for a holiday.

A house in the city itself is not a separate object, it is attached to the surrounding landscape, reflecting a lifestyle is the culture of a community, so the homes can change the face of our urban very delicate. In traditional architecture ever we try to reduce the line by using a lot of curves. We launched in our imagination to evoke the shapes of nature with plants, animals, making the mix work with natural landscape easily. And in the beauty of nature with trees, mountains and rivers, we not only see a static beauty only that it always displays a beauty in motion. We preferred a curve, not curved it but because it is a powerful scanning movements by creating dynamic and a hyperbolic line, premium look than a circle. All of which lead to the rich picture generality and bearing symbolic, it groups up flame synthesis in us and take us into a field of thought without words. Looking at house shows, a roof is not just for sun, rain, but it is also something related to the concept of family nest. A door is not just a hole to come out to get into, but it is also the "key" to lead us into the mystery of life. Anyway sine knock a house to type in a color-painted steel, also have very different feelings. So how to brick and mortar vivid, how to express the beauty, art how to find the place, found the land of life, where it can freely raise my voice with full bass sound its scholarship. How do people see and recognize not only the architecture-engineering construction but also the art of construction. How do we get it - the architecture - a soul and make it say something to all of us.

In the past, to create a up sticky nation, his father did not stop to explore ways to master nature, with both the incentive and how the disaster that the heavens and the earth keeps staged. Manipulate the incentives available in the heavens and the earth to overcome the nature of natural disasters, in order to get home, dotted structures .... That is the secret of our ancestors in the creation of sticky people where to focus and present a residence space, architectural space, an artificial space to meet the needs of students physical and psychological, physical and inherently very sensitive soul of the Vietnamese people. The most important factor and always, it seems essential harmony of architecture with the natural landscape and environment that surrounds it. For consideration in a certain sense, the jeweled buttons sometimes more important than the jewel. So any buildings though perfect in itself, but not consistent with the surrounding landscape, the only objectionable because sound tune, aggressive, reckless and its ungainly. Architecture is the most beautiful architecture and natural landscape and a block with it, the swing of it. This principle guided not all forms of traditional Vietnamese architecture from ancient stars. From the curved bridge to the temple, the temple, or the little water weight inside a lake .... Lines of mellow it should not be forced. Its roof to quietly hiding under a tree and soft twigs to light the surf front porch ... etc. So the slope in our traditional home with many features is that it's never shouting or pointing to the sky. It just seemed gentle and humble bow to the sky. It manifest surrounded, protected to embrace a simple life below, while referring a little humility, discreetly concealed where his father lived. Vietnam is so human, so his father is very simple and modest. They had the idea and imbued with these values ​​to convey it into the architecture, into the folds of the nation by the definition is also very simple and modest, but not just because the building materials sketchy , which is due in the national consciousness inherently not accept the flashy, flamboyant. By the clear favorite, bar tender relationship with nature, very loving the simple, modest in social relations, Vietnam very soul of what melancholy, heavy or showy, splashy ulcers.

So to clear awareness of what is typical in reinforced ethnic background of traditional Vietnamese architecture. To build the modern buildings of the rich, where there is absolute harmony between the three entities of nature, architecture and people. In the study design we can not begin to come from the country's natural and human soul of Vietnam. It is the nature of the country, and more, is the soul of the Vietnamese people, will lead us into the secrets of the traditional ethnic architecture. Outside of nature, heaven and earth are still generous invites, and there are more desirable architecture is the architecture but when you look at it we do not feel what is natural end and what is art began.